Yeni bir iş hayatına başlamak heyecan verici olduğu kadar kafa karıştırıcı da olabilir. Üniversiteden mezun olduktan sonra ya da ilk iş teklifini kabul ettikten sonra yaşanan bu dönemde, birçok kişi benzer hataları yaparak farkında olmadan kariyerine yanlış bir zemin hazırlayabiliyor.
Çoğu zaman bu hatalar “tecrübesizlik” ya da “cesaret” kılıfıyla gizleniyor ama etkileri uzun yıllar boyunca sürebiliyor. İlk yıllarda edinilen alışkanlıklar, meslek hayatının temelini oluşturuyor ve bu temel ne kadar sağlam olursa, ilerlemek o kadar kolay oluyor.
Bu yazıda, kariyerin ilk 5 yılında en sık karşılaşılan 7 hatayı inceleyecek ve bu tuzaklara düşmeden nasıl daha bilinçli bir yol haritası çizebileceğinizi konuşacağız.
İş hayatının ilk yıllarında “kendini kanıtlama” çabası, birçok kişinin sürekli olarak ek görevler almasına, fazla mesai yapmasına ve her sorumluluğu kabul etmesine neden olur. Bu tutum kısa vadede pozitif algı yaratabilir ancak uzun vadede tükenmişlik, rollerin belirsizleşmesi ve kendini değersiz hissetme gibi sonuçlara yol açabilir.
Ne yapmalı? Sınır çizmeyi öğrenmek, hayır demek değil; neye gerçekten “evet” dediğini bilmektir. Önceliğinizi öğrenme, gelişim ve sürdürülebilirlik üzerine kurun.
Bazı kişiler geri bildirimleri eleştiri olarak algılar ve kaçınır. Bazıları ise sadece olumlu geri bildirimlerle motive olmaya çalışır. Oysa kariyerin başındaki en büyük avantaj, hataları hızlı telafi edebilecek bir dönemde olmaktır.
Ne yapmalı? Yöneticinizden, ekip arkadaşlarınızdan veya mentörünüzden düzenli olarak yapıcı geri bildirim isteyin. Savunmaya geçmeden, dinlemeyi ve uygulamayı öğrenin.
İlk maaş, unvan ya da prestij, uzun vadeli gelişimin önüne geçebiliyor. Sadece bugünü düşünen bir kariyer planı, gelecekte tatminsizlikle sonuçlanabiliyor.
Ne yapmalı? Kariyer yolculuğunu maraton gibi düşünün. 1-2 yıllık iş deneyimlerinin size ne kattığını, hangi becerilerinizi geliştirdiğini ve sonraki adım için nasıl hazırlandığınızı analiz edin.
Bazı kişiler sadece yakın çalışma arkadaşlarıyla sınırlı ilişkiler kurar ve kendi konfor alanında kalır. Oysa profesyonel ağınızı erken yaşta kurmak, ileride karşınıza çıkabilecek fırsatlar için temel oluşturur.
Ne yapmalı? Etkinliklere, seminerlere, çevrim içi ağlara katılın. LinkedIn profilinizi aktif kullanın. Sadece aynı alanda değil, farklı disiplinlerdeki insanlarla da bağ kurmaya çalışın.
Yeni başlayanların sık yaptığı hatalardan biri de her adımda onay ve takdir beklemek. Bu durum hem özgüveni törpüler hem de dış odaklı bir motivasyon yapısı oluşturur.
Ne yapmalı? Kendi iç motivasyonunuzu güçlendirin. Her yaptığınız işin ardından “Ne öğrendim?”, “Bir sonrakinde neyi farklı yapabilirim?” gibi sorularla içsel değerlendirme yapın.
Birçok yeni çalışan, fazla alçakgönüllülükle ya da “daha çok yeniyim” düşüncesiyle kendi katkılarını küçümser. Bu, zamanla kendine duyulan güvenin azalmasına ve değerinin farkında olmamaya yol açabilir.
Ne yapmalı? Yaptığınız işleri, edindiğiniz becerileri ve yarattığınız farkı kaydedin. Bu kayıtlar hem özgüveninizi artırır hem de zam, terfi ya da yeni fırsat görüşmelerinde güçlü bir temel sağlar.
Okul bitince öğrenme biter sananlar çok büyük bir yanılgıya düşer. Hızla değişen dünyada, kendini güncel tutmayanlar kısa sürede geri planda kalır.
Ne yapmalı? Düzenli okuma, çevrim içi eğitimler, kurslar ve seminerlerle kendinizi sürekli güncel tutun. Alanınızdaki gelişmeleri takip edin, merak edin, soru sorun.
Kariyerin ilk 5 yılı, mesleki kimliğin oluştuğu ve alışkanlıkların yerleştiği çok kritik bir dönemdir. Yapılan hatalar öğrenme fırsatıdır ama aynı hatalarda ısrar etmek zaman kaybına neden olur.
En önemlisi ise şudur: Bu dönemde kusursuz olmanız beklenmez. Ama gelişime açık, öğrenmeye hevesli ve farkındalıklı olmanız beklenir. Bu yaklaşımı benimsediğinizde, hem bugün hem de ileride çok daha sağlam bir zeminde ilerleyebilirsiniz.